ଜଣେ ସାମାଜିକ କର୍ମୀଙ୍କ ଛୋଟ ପ୍ରୟାସ, ସବୁ ରେଳବଗିରେ ରହିବ ବାୟୋ ଟଏଲେଟ୍, ୨୦୨୨କୁ ଅପେକ୍ଷା କରିଛନ୍ତି ଦେଶବାସୀ
ସାରା ଦେଶ ଅପରିସ୍କାର ହେବାରୁ ବଂଚିବ
୫୦ ହଜାର ବଗିରେ ଲଗାଇବାକୁ ହେବ ବାୟୋ-ଟଏଲେଟ୍
ଚାରି ବର୍ଷ ହେଲା ଉଦ୍ୟମ କରିଆସୁଛନ୍ତି ମାନବାଧିକାର କର୍ମୀ ଅଖଣ୍ଡ
କାର୍ଯ୍ୟକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିଛି ରେଳ ବିଭାଗ
ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ପରିମଳକୁ ସରକାର ଯଥେଷ୍ଟ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଉଛନ୍ତି | ଯେପରି କେହି ବାହାରେ ମଳତ୍ୟାଗ ନ କରିବେ, ସେଥିପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ହାତକୁ ନିଆଯାଉଛି | କିନ୍ତୁ ଆମ ଦେଶରେ ସବୁଠୁ ବଡ ଖୋଲା ପାଇଖାନା ଭାବେ ଦେଖାଦେଇଛି ଟ୍ରେନ୍ ରେ ଥିବା ପାଇଖାନା | ଏହି ଖୋଲା ପାଇଖାନାରେ ଝାଡା ବସିବା ଖୋଲାରେ ମଳତ୍ୟାଗ କରିବା ସହ ସମାନ | ଖୋଲାରେ ଯେପରି ପରିବେଶ ଅପରିସ୍କାର ହୋଇଥାଏ, ଟ୍ରେନ ବଗିରେ ଥିବା ଏହି ପାଇଖାନା ଦ୍ୱାରା ମଧ୍ୟ ଟ୍ରେନ୍ ଯାଉଥିବା ସବୁ ଅଂଚଳ ପରିବେଶ ନଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ | ବିଶେଷ କରି ଷ୍ଟେସନରେ ଏପରି ମଳମୂତ୍ର ପଡିବା ଯୋଗୁଁ ସଂକ୍ରମଣର ଆଶଙ୍କା ଅଧିକ | ଖୋଲାରେ ଝାଡା ବସୁଥିବା ଲୋକ ଶଙ୍କାରେ ଅନ୍ତତଃ ଜନଗହଳି ସ୍ଥାନରେ ମଳତ୍ୟାଗ କରିବ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ଯେତେ ସଚେତନତା ଓ ସତର୍କ କରାଇଲେ ମଧ୍ୟ ଟେନ୍ ପାଇଖାନାରୁ ଷ୍ଟେସନରେ ମଳତ୍ୟାଗ କରିବାକୁ ରୋକାଯାଇପାରିନାହିଁ | ଯାହା ଆପଣ ଷ୍ଟେସନ୍ ଗୁଡିକ ଅବସ୍ଥାରୁ ଜାଣିପାରୁଥିବେ |
ଏହାର କଣ କିଛି ସମାଧାନ ନାହିଁ ? ହଁ, ଏହାର ସବୁଠୁ ଭଲ ସମାଧାନ ହେଉଛି ସବୁ ଟ୍ରେନ୍ ବଗିରେ ବାୟୋ-ଟଏଲେଟ୍ ବସିବ | ଏହା ଫଳରେ ସିଧାସଳଖ ଝାଡାପରିସ୍ରା ଖୋଲାରେ ପଡିବ ନାହିଁ | ଏହାକୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନରେ କାଢିହେବ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷିତ ଭାବେ ଫୋପଡା ଯାଇପାରିବ | ଏହା ହୋଇପାରିଲେ ଅଯଥାରେ ସାରା ଭାରତ ଅପରିଷ୍କାରରୁ ବଂଚି ଯାଇପାରନ୍ତା | ଏହା ଚିନ୍ତା କରି ଓଡିଶାର ଜଣେ ସାମାଜିକ କର୍ମୀ ଶ୍ରୀ ଅଖଣ୍ଡ ୨୦୧୩ରେ ରେଲୱେ ବୋର୍ଡ ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କୁ ଏକ ଚିଠି ଲେଖିଥିଲେ | କିନ୍ତୁ ଏହାର ଉତ୍ତର ଆସିଲା ନାହିଁ | ପୁଣି ସେ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କଲେ ଯେ ରେଳବାଇ ବାୟୋ- ଟଏଲେଟ୍ ଲଗାଇବା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆରମ୍ଭ କରିଛି | କିନ୍ତୁ ତାହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଧିମା ଗତିରେ ଚାଲିଛି | ପୁଣି କେବେ ସୁଦ୍ଧା ସବୁ ଟ୍ରେନ୍ ରେ ଏଭଳି ଟଏଲେଟ୍ ଲାଗିପାରିବ, ତାର କୌଣସି ଲକ୍ଷ୍ୟ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇନାହିଁ |
ସେ ସମୟରେ ସେ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନକୁ ଗଲାବେଳେ ଷ୍ଟେସନ୍ ଗୁଡିକର ଅବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ଦେଖିଥିଲେ | କିଭଳି ମଳମୂତ୍ରରେ ସେଗୁଡିକ ଭାସୁଛି, ତାର ଚିତ୍ର ତାଙ୍କ ଆଖିରେ ସବୁବେଳେ ନାଚି ଉଠୁଥିଲା | ରେଳବାଇ ଠାରୁ ଏ ସମ୍ପର୍କରେ କୌଣସି ଉତ୍ତର ନପାଇବାରୁ ସେ ନିରାଶ ହୋଇପଡିଥିଲେ| ସେ ଏହାକୁ ମାନବାଧିକାର ଦିଗରୁ ଚିନ୍ତାକଲେ | ଅଖଣ୍ଡ ନିଜେ ଜଣେ ମାନବାଧିକାର କର୍ମୀ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଏକ ମାନବାଧିକାର ଉଲଂଘନ ଭାବେ ବିବେଚିତ ହୋଇପାରିବ ବୋଲି ଦୃଢ ନିଶ୍ଚିତ ଥିଲେ | ତେଣୁ ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ସେ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀସ୍ଥ ଜାତୀୟ ମାନବାଧିକାର କମିଶନଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଇଲେ |
ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଅଖଣ୍ଡ କୁହନ୍ତି
ମୁଁ ଦର୍ଶାଇଥିଲି ଟ୍ରେନ୍ ରେ ଖୋଲା ପାଇଖାନା ଯୋଗୁଁ ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କର ମଳମୂତ୍ର ସାରା ଦେଶରେ ପଡି ପରିବେଶକୁ ଅପରିଷ୍କାର କରୁଛି | ଷ୍ଟେସନରେ ଏପରି ମଳମୂତ୍ର ଯୋଗୁଁ ସଂକ୍ରମଣ ବ୍ୟାପିବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି | ଏହା ଦ୍ୱାରା ଯାତ୍ରୀ ଓ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରତି ବିପଦ ଦେଖାଦେଇଛି ଓ ସେମାନଙ୍କର ମାନବାଧିକାର ଉଲଂଘନ ହୋଇଛି | ଏହା ବିଚାର ପାଇଁ ଗ୍ରହଣ ହୋଇଥିଲା |
କମିଶନ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ରେଲୱେ ବୋର୍ଡ ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କୁ ନୋଟିସ୍ ଜାରି କରିଥିଲେ | ରେଳବାଇ ନୋଟିସର ଉତ୍ତର ଦେବା ଲାଗି ସମୟ ଗଡାଇ ଚାଲିଥିଲେ | ଅଖଣ୍ଡ କିନ୍ତୁ ଛାଡିବାର ନଥିଲେ | ସେ ବାରମ୍ବାର କମିଶନଙ୍କୁ ଗୁହାରି କରିଥିଲେ | ପରେ କମିଶନ ବାରମ୍ବାର ରେଲୱେ ବୋର୍ଡ ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କୁ ରିମାଇଣ୍ଡର ଦେଇଥିଲେ | ଯାହା ଫଳରେ ରେଳବାଇ ତାର ରିପୋର୍ଟ ଦେଲା | ଏହି ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଥିଲା –
୨୦୧୭ ପରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥିବା ସବୁ ଟ୍ରେନରେ ବାୟୋ-ଟଏଲେଟ୍ ଫିଟିଂ କରାଯିବ | ତେବେ ପୁରୁଣା ଟ୍ରେନଗୁଡିକରେ ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମେ ବାୟୋ-ଟଏଲେଟ୍ ଲଗାଯିବ | ତେବେ ୨୦୨୨ ସୁଦ୍ଧା କୌଣସି ଟ୍ରେନରେ ଖୋଲା ପାଇଖାନା ରହିବ ନାହିଁ |
ରେଳବାଇର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ପରେ ଜାତୀୟ ମାନବାଧିକାର କମିଶନ ଏହି ମାମଲାଟିକୁ ବନ୍ଦ କରିଦେଇଥିଲେ | ଅଖଣ୍ଡ କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କର ପ୍ରୟାସ ଜାରି ରଖିଛନ୍ତି | ରେଳବାଇର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିକୁ ବାରମ୍ବାର ରେଳବିଭାଗକୁ ସେ ମନେପକାଇ ଦେଉଛନ୍ତି | ଏଇ ନିକଟରେ ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ସେ ସୂଚନା ଅଧିକାର ଆଇନ ବଳରେ ରେଳ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟକୁ ତଥ୍ୟ ମାଗିଥିଲେ | ୨୦୨୨ ସୁଦ୍ଧା ସବୁ ଟ୍ରେନ୍ ରେ ବାୟୋ-ଟଏଲେଟ୍ ବସାଇବା ପାଇଁ ରେଳବାଇ କିପରି ଯୋଜନା କରିଛି ଓ ପ୍ରତି ବର୍ଷ କେତେ ପରିମାଣର ବାୟୋ-ଟଏଲେଟ୍ ବସାଇବାର ଯୋଜନା କରାଯାଇଛି ତାହା ସେ ଜାଣିବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ | ତେବେ ରେଳ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ପକ୍ଷରୁ ମିଳିଥିବା ତଥ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ନିରାଶ କରିଛି | ବର୍ଷ ୱାରି କୌଣସି ଯୋଜନା ବା ଟାର୍ଗେଟ୍ ସମ୍ପର୍କିତ କୌଣସି ସୂଚନା ନାହିଁ ବୋଲି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ପକ୍ଷରୁ କୁହାଯାଇଛି |
ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଅଖଣ୍ଡ କହନ୍ତି –
ରେଳ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ବର୍ଷ ୱାରି କେତେ ଟଏଲେଟ୍ ବସାଇବ ତାର ଆକଳନ ଜାତୀୟ ମାନବାଧିକାର କମିଶନଙ୍କୁ ଦେଉ ବୋଲି ମୁଁ କହିଥିଲି | ତେବେ ରେଳବାଇ ୨୦୨୧-୨୨ ସୁଦ୍ଧା ସବୁ ଟ୍ରେନ୍ ରୁ ଖୋଲା ପାଇଖାନା ଉଠାଇ ବାୟୋ-ଟଏଲେଟ୍ ବସାଇବ ବୋଲି କହିବା ପରେ କମିଶନ ମାମଲାକୁ ବନ୍ଦ କରିଥିଲେ | ଏବେ ସୂଚନା ଅଧିକାର ଆଇନ ବଳରେ ବାର୍ଷିକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ନଥିବା କଥା ଜଣାପଡିବା ପରେ କମିଶନଙ୍କ ନିକଟରେ ଏକ ସାନି ପିଟିସନ୍ ଫାଇଲ୍ କରାଯିବ | ରେଳ ମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ବିଭାଗୀୟ ଉଚ୍ଚ ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ବି ଏ ବିଷୟରେ ମୁଁ ପୁଣି ଲେଖିବି |
ବର୍ତ୍ତମାନ ଦେଶରେ ପ୍ରାୟ ୮,୭୦୦ଟି ଟ୍ରେନ୍ ଚଳାଚଳ କରୁଛି | ପ୍ରାୟ କୋଟିଏ ଲୋକ ପ୍ରତିଦିନ ଏଥିରେ ଯିବା ଆସିବା କରୁଛନ୍ତି | ସେମାନଙ୍କ ମଳମୂତ୍ର ସାରା ଦେଶ ଯାକ ପଡି ପରିବେଶକୁ ଅପରିସ୍କାର କରିବାରେ ଲାଗିଛି | କିନ୍ତୁ ଏସବୁରେ ବାୟୋ-ଟଏଲେଟ୍ ଲଗାଇବା କାମ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଧୀମା ଗତିରେ ଚାଲିଛି | ୨୦୧୩ ସୁଦ୍ଧା ମାତ୍ର ୨୭୭୪ଟି କୋଚ୍ ରେ ପ୍ରାୟ ୭୦୦୦ ବାୟୋ-ଟଏଲେଟ୍ ଲାଗିଥିଲା | 2015 ମାର୍ଚ୍ଚ ସୁଦ୍ଧା ସତର ହଜାର ବାୟୋ-ଟଏଲେଟ୍ ଲାଗିଛି ବୋଲି ରେଳବାଇ ପକ୍ଷରୁ କୁହାଯାଇଛି । ଏହି ଗତିରେ କାମ ଚାଲିଲେ ଆହୁରି ୧୦ ବର୍ଷରେ ବି ସବୁ ଟ୍ରେନ୍ ରେ ଏହି ଟଏଲେଟ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସମ୍ଭବ ହେବ ନାହିଁ ବୋଲି ଆଶଙ୍କା ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ଅଖଣ୍ଡ |
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଏବେ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଭାରତ ଅଭିଯାନଙ୍କୁ ନିଜେ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଉଛନ୍ତି | ତେବେ ତାଙ୍କ ସରକାର ଅମଳରେ ସବୁ ଟ୍ରେନ୍ ରେ ବାୟୋ-ଟଏଲେଟ୍ ବସି ପାରିଲେ, ଏହା ସ୍ୱଚ୍ଛ ଭାରତ ଅଭିଯାନ ପାଇଁ ଏକ ବଳିଷ୍ଠ ପଦକ୍ଷେପ ହେବ | ଏହା ହୋଇପାରିଲେ ଦେଶର ପ୍ରାୟ ୭୦୦୦ ଷ୍ଟେସନ୍ ଅପରିସ୍କାର ହେବ ନାହିଁ | ସାରା ଦେଶରେ ଖୋଲାରେ ମଳପଡି ପରିବେଶ ଅପରିଷ୍କାର ହେବ ନାହିଁ | ଯାତ୍ରୀ, ସାଧାରଣ ଲୋକେ ଓ ବିଶେଷକରି ଶିଶୁମାନେ ସଂକ୍ରମଣରୁ ରକ୍ଷା ପାଇପାରିବେ | ଅଖଣ୍ଡଙ୍କର ଏହି ଛୋଟ ପ୍ରୟାସ ଦ୍ୱାରା ରେଳବାଇ ବାୟୋ-ଟଏଲେଟ୍ ବସାଇବାର ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରୁଛି | ଏହା ଦ୍ୱାରା ଦେଶର କୋଟି କୋଟି ଜନତା ସିଧାସଳଖ ଉପକୃତ ହେବେ | ପୁଣି ଏବେ ବୁଲେଟ୍ ଟ୍ରେନ୍ ଚଲାଇବା କଥା ଉଠିଲାଣି | ଏହା ସହିତ ବର୍ତ୍ତମାନ ଟ୍ରେନ୍ ଗୁଡିକରେ ଟଏଲେଟ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଉନ୍ନତ କରାଯିବାର ମଧ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି | ବାୟୋ-ଟଏଲେଟ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇବା ଲାଗି ଦେଶବାସୀ ୨୦୨୨ ମସିହାକୁ ହିଁ ଅପେକ୍ଷା କରିଛନ୍ତି |
