ବିନା ଆଖିରେ ଦୁନିଆ ଦେଖାଉଛି ‘ସ୍ପର୍ଶଧ୍ୟାନ’ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ବ୍ରେଲି ଖବରକାଗଜ
୨୦୦୮ ମସିହାରୁ ସ୍ବାଗତ ଥୋରାଟ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ବ୍ରେଲି ଖବରକାଗଜ ଚଳାଉଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ୫୦ ଫର୍ଦ୍ଦ ବିଶିଷ୍ଟ ମରାଠୀ ଖବରକାଗଜ ‘ସ୍ପର୍ଶଧ୍ୟାନ’ ମାସରେ ଦୁଇଥର ପ୍ରକାଶ ପାଏ । ସେ କହନ୍ତି-
"ମାତ୍ର ୧୦୦ ଖଣ୍ଡରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହାର ବିତରଣ ୪୦୦ରେ ପହଞ୍ଚିଛି । ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ୩୧ ଜିଲ୍ଲାରେ ଦୃଷ୍ଟିହୀନଙ୍କ ଲାଗି କାର୍ଯ୍ୟରତ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ଏନଜିଓମାନଙ୍କୁ ଏହା ମାଗଣାରେ ବଣ୍ଟନ କରାଯାଉଛି । ପ୍ରତି କାଗଜକୁ ଅନ୍ୟୁନ ୬୦ ଜଣ ପଢ଼ୁଛନ୍ତି ଓ ଏହି ଭାବେ ଆମେ ପ୍ରତି ସଂଖ୍ୟାରେ ୨୪ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ପାଠକଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚୁଛୁ ।"
ସ୍ଵାଗତଙ୍କର ପିଲାଦିନ ବେଶ୍ ସୁଖ ସ୍ଵାଛନ୍ଦ୍ୟରେ କଟିଥିଲା । ଏବେ ସେ ଯେଉଁ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ଆଗେଇ ଆସିଛନ୍ତି, ପୂର୍ବରୁ ଏ ସମସ୍ୟା ବାବଦରେ ତାଙ୍କର ଧ୍ୟାନଧାରଣା ନଥିଲା । ସେ ଜଣେ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ଫଟୋଗ୍ରାଫର, ନାଟ୍ୟକାର, ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଓ ଚିତ୍ରକର ହେବାର ସ୍ଵପ୍ନ ଦେଖୁଥିଲେ ।
ତେବେ ୧୯୯୩ରେ ଦୃଷ୍ଟିହୀନଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଏକ ପ୍ରାମାଣିକ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ‘କାଲୋଖାତିଲ ଚାନ୍ଦାନେ’ ପାଇଁ ଲେଖିବା ବେଳେ ସେ ସେମାନଙ୍କ ପୃଥିବୀ ସହ ପରିଚିତ ହେଲେ । ୧୯୯୭ରେ ସେ ୮୮ ଜଣ ଦୃଷ୍ଟିହୀନ କଳାକାରଙ୍କୁ ନେଇ ‘ସ୍ଵତନ୍ତ୍ରୟାଚି ଯଶୋଗାଥା’ ଶୀର୍ଷକ ଏକ ନାଟକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ଦେଲେ ଯାହା ଗିନିଜ୍ ବିଶ୍ୱ ରେକର୍ଡରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଲା । ଏହି ସମୟରେ ସେ ଜାଣି ଆମୋଦିତ ହେଲେ ଯେ ଦୃଷ୍ଟିହୀନମାନେ ବହି ପଢ଼ିବାକୁ ବେଶ୍ ପସନ୍ଦ କରୁଛନ୍ତି । ତେବେ ଦୃଷ୍ଟିହୀନଙ୍କର ଦୁଃଖ ଥିଲା, ଯେଉଁ ସବୁ ଜିନିଷ ବା ବହି ସେମାନେ ପଢ଼ିବାକୁ ଆଗ୍ରହ କରୁଛନ୍ତି ତାହା ବ୍ରେଲି ଲିପିରେ ଉପଲବ୍ଧ ନାହିଁ । ସ୍ଵାଗତ ତୁରନ୍ତ ସେମାନଙ୍କୁ ସ୍ପର୍ଶଗନ୍ଧ ନାମରେ ଏକ ବ୍ରେଲି ପତ୍ରିକା ସଂପାଦନା କରି ଉପହାର ଦେଲେ । ପରେ ପରେ ଆଉ କିଛି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମରାଠୀ ବହିର ବ୍ରେଲି ଲିପି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ସେ ଦୃଷ୍ଟିହୀନମାନଙ୍କୁ ପଢ଼ିବାକୁ ଦେଲେ । ତେବେ ଦୃଷ୍ଟିହୀନଙ୍କ ପଢ଼ିବା ଓ ଜାଣିବାର କ୍ଷୁଧା ନିବାରଣ ପାଇଁ ସେ ଏକ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ସୂତ୍ର ସନ୍ଧାନ କରୁଥିଲେ । ଆଉ ସେଇଠୁ ଜନ୍ମ ନେଲା ବ୍ରେଲି ଖବରକାଗଜ । ସ୍ପର୍ଶଧ୍ୟାନର ପ୍ରଥମ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରକାଶ ପାଏ ୨୦୦୮ ଫେବ୍ରୁଆରିରେ ।
ଆନ୍ନା ହଜାରେ ଙ୍କ ସହ
ସେବେଠାରୁ ସ୍ପର୍ଶ ଧ୍ୟାନ ମାଧ୍ୟମରେ ସାମସମୟିକ ବିଶ୍ୱ ଖବର, ବନ୍ୟଜନ୍ତୁ ସଂରକ୍ଷଣ, ପରିବେଶ ଭଳି ପ୍ରସଙ୍ଗ, ରାଜନୈତିକ ଘଟଣାବଳି, ସାମଜିକ ସନ୍ଦର୍ଭ, ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଖବର, ପ୍ରଭାବିତ କଲା ଭଳି ଜୀବନୀ ଏବଂ ଶିକ୍ଷା ଓ କ୍ୟାରିୟର ପରାମର୍ଶ ଭଳି ନାନାଦି କଥାକୁ ପରସି ଆସୁଛନ୍ତି ସ୍ଵାଗତ । ୨୦୧୨ ମାର୍ଚ୍ଚରୁ ରିଲାଏନ୍ସ ଫାଉଣ୍ଡେସନ୍ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହିନ୍ଦୀ ବ୍ରେଲି ପାକ୍ଷିକ ‘ରିଲାଏନ୍ସ ଦୃଷ୍ଟି’ର ମୁଖ୍ୟ ସମ୍ପାଦକ ଭାବେ ସେ ଦାୟିତ୍ୱ ତୁଲାଉଛନ୍ତି । ଏଭଳି ବ୍ରେଲି ପତ୍ରିକା ସମ୍ପାଦନା ଜନିତ ଆହ୍ୱାନ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତରରେ ହସିଦେଇ ସ୍ଵାଗତ କହନ୍ତି-
‘ପ୍ରତିଟି ଆହ୍ୱାନ ଭିତରେ ମୁଁ ସୁଯୋଗ ଦେଖେ । ମରାଠୀରେ ଗୋଟେ ଲୋକକ୍ତି ଅଛି ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେବ, ଯଦି ପଢ଼ିବ ତେବେ ତିଷ୍ଠିବ । ମୁଁ ଦୃଢ଼ ଭାବେ ବିଶ୍ୱାସ କରେ ଯେ ମଣିଷର ସଂଘର୍ଷ କେବଳ ଖାଦ୍ୟ, ବସ୍ତ୍ର ଓ ବାସଗୃହରେ ସୀମିତ ନୁହେଁ । ଏହା ଠୁ ବହୁତ ଅଧିକ ତାକୁ ହାସଲ କରିବାର ଅଛି । ପଢ଼ିବା ଦ୍ୱାରା ମୋ ପାଠକ ମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନକୁ ବଦଳାଇବା ଶିଖିଛନ୍ତି । ସେମାନେ ଅଧିକ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସୀ ହୋଇଛନ୍ତି । ବିଗତ ବର୍ଷମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସେମାନଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱର ବିକାଶ ହେବା ମୁଁ ଦେଖିଛି ।’
ସ୍ଵାଗତ ଏସବୁ ଭିନ୍ନ ଏବେ ଜଣେ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ଫଟୋଗ୍ରାଫର ଭାବେ ବି ବେଶ୍ ନାଁ କରିଛନ୍ତି । ସେ ଏଯାଏଁ ୫୦ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ, ୩୦୦ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ଭ୍ରମଣ କରିବା ସହ ଏକ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଫଟୋ ଓ ୪୦୦ ଘଣ୍ଟାରୁ ଅଧିକ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ଭିଡିଓ ଉଠାଇ ସାରିଛନ୍ତି । ପିଲାଙ୍କୁ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ସଂରକ୍ଷଣ ବାବଦରେ ବୁଝାଇବା ଲାଗି ସେ ଏଯାବତ ୩୦୦ ସ୍କୁଲ ବୁଲି ସାରିଲେଣି । ରାଥାମ୍ବୋର ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ, କର୍ୱେଟ୍ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ଓ ସୁନ୍ଦରବନରେ ସେ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ଗଣନା କରିଛନ୍ତି । ଏବେ ସେ କଶ୍ମୀରର ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ବିବିଧତା ଉପରେ ଏକ ପ୍ରାମାଣିକ ଚିତ୍ର କରୁଛନ୍ତି।
ନାଟକ ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ଭଲ ପାଇବା ବି ଜାରି ରହିଛି । ଜ୍ୟୋତିରାଓ ଫୁଲେଙ୍କ ଲିଖିତ ସାମାଜିକ ନାଟକ ‘ତୃତୀୟ ନେତ୍ର’ର ସେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ଦେଇଛନ୍ତି । ୧୪୬ ବର୍ଷ ପରେ ଏ ନାଟକଟି ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ମଞ୍ଚସ୍ଥ ହେଲୋ । ଏବେ ଏହାକୁ ନେଇ ସେ ସିନେମା ନିର୍ମାଣ କରୁଛନ୍ତି । ନାଟକ ପାଇଁ ବହୁ ପୁରସ୍କାର ଓ ସମ୍ମାନ ବି ସେ ପାଇଛନ୍ତି । ସାମାଜିକ କାମ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ CNN-IBN ରିଅଲ ହିରୋ ସମ୍ମାନ ସମେତ ବହୁ ସମ୍ମାନର ଅଧିକାରୀ ସ୍ଵାଗତ ।
ଏବେ ସେ ନିଜର ଅଧିକାଂଶ ସମୟ ବ୍ରେଲି ଭାଷାରେ ପ୍ରକାଶନ ଓ ଏହାର ପ୍ରସାର ପାଇଁ ବିତାଉଛନ୍ତି । ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ କଠିନ ପରିଶ୍ରମ ଓ ସଂପୃକ୍ତି ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ସେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ।
ମୂଳ ଲେଖା - ସୌରଭ ରାୟ
ଭାଷାନ୍ତର - ଶୁଭ୍ରାଂଶୁ ପଣ୍ଡା
