IIT ଦିଲ୍ଲୀର ମେଧାତାଲିକାରେ ଶେଷରୁ ତୃତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ଥିବା କ୍ଷିତିଜ ମାରୱା ବର୍ତ୍ତମାନ MIT ମିଡିଆ ଲ୍ୟାବ ଇଣ୍ଡିଆ ଇନିସିଏଟିଭର ମୁଖ୍ୟ
କ୍ଷିତିଜ ମାରୱା କୁହନ୍ତି ଯେ ସେ ଜଣେ ମଧ୍ୟମ ଧରଣର ଛାତ୍ର ଥିଲେ । IIT ଦିଲ୍ଲୀରେ ସେ ପଢ଼ିବା ସମୟରେ ଶ୍ରେଣୀରେ ଶେଷଆଡୁ ତୃତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ରହୁଥିଲେ । କାରଣ ଏହା ନୁହେଁ ଯେ ସେ ମେଧାବୀ ନ ଥିଲେ, ବରଂ ସେ ପ୍ରଚଳିଳ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ଏତେ ମନଯୋଗୀ ନଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷାର ଶେଷ ବର୍ଷରେ ସେ ହାର୍ଭାର୍ଡ ମେଡିକାଲ ସ୍କୁଲକୁ ଯିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇଲେ ଓ ତାଙ୍କର କମ୍ପ୍ୟୁଟର ସାଇନ୍ସ ଜ୍ଞାନକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଡାକ୍ତରମାନଙ୍କ ସହ ମିଶି କାମ କରି ଏକ ଥେସିସ ପ୍ରସ୍ତୁତ କଲେ । ଏହି ଅଭିଜ୍ଞତା ସେ ବହୁତ ମଜାଦାର କାମ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରୁଥିଲେ ବି ଏହା ତାଙ୍କର ଏକ ଜୀବନ ପରିବର୍ତ୍ତନକାରୀ ଅନୁଭୂତିରେ ରୂପାନ୍ତରିତ ହେଲା ।
IIT ଦିଲ୍ଲୀରେ ମତଭେଦ
ଯେତେବେଳେ ସେ ହାର୍ଭାର୍ଡ ମେଡିକାଲ ସ୍କୁଲକୁ ଯିବାକୁ ତାଙ୍କର ଇଛା ପ୍ରକାଶ କଲେ IIT ଦିଲ୍ଲୀ ତାଙ୍କୁ କିଛି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦେଇ ଯିବାକୁ ଚାହିଁଲା କିନ୍ତୁ ସେ ଏହାକୁ ନମାନି ନିଜ ଇଛାରେ ଚାଲିଗଲେ । ସେ କୁହନ୍ତି, ଏହା ମୋ ଜୀବନରେ କିଛି କରିବାର ପ୍ରଥମ ଓ ଏକ ଅନନ୍ୟ ଅନୁଭୂତି। ପ୍ରକଳ୍ପର ଡିଜାଇନର, ବୈଜ୍ଞାନିକ ଏବଂ ଇଂଜିନିୟର ସମସ୍ତେ ଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଏହି ଆନନ୍ଦ କ୍ଷଣିକ ଥିଲା । କାରଣ ସେ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ନୀୟମ ଅନୁସାରେ IIT ଦିଲ୍ଲୀରୁ ଯାଇନଥିବାରୁ ତାଙ୍କୁ ଏକ ନିଲମ୍ବନ ମେଲ ମିଳିଲା ଓ ଅଳ୍ପଦିନ ମଧ୍ୟରେ ସେ ଫେରିଆସିଲେ। ଭାରତରେ IIT ଗୁଡିକ ବହୁତ ଭଲ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ଏଠାରେ ଓ ହାର୍ଭାର୍ଡ ମେଡିକାଲ ସ୍କୁଲ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ବ୍ୟବସ୍ଥାଗତ ପାର୍ଥକ୍ୟକୁ ଅନୁଭବ କରିଥିବାର କୁହନ୍ତି ।
ଷ୍ଟାନଫୋର୍ଡ, ଗ୍ରାଜୁଏସନ ଓ ଆବିଷ୍କାର
ସେ ସ୍ନାତକ ସମାପ୍ତ କରିବାର ଗୋଟିଏ ସେମିଷ୍ଟର ପୂର୍ବରୁ ଷ୍ଟାନଫୋର୍ଡ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ତାଙ୍କୁ ଏକ ୭-୮ ମାସର ଫେଲୋସିପ ପ୍ରଦାନ କଲା ଓ ସେ ସେ ଏହାକୁ ଗ୍ରହଣ କରିନେଲେ ।
ହାର୍ଭାର୍ଡ ମେଡିକାଲ ସ୍କୁଲ ଓ ଷ୍ଟାନଫୋର୍ଡରେ ରହିବା ଭିତରେ ସେ ଉଦ୍ଭାବନ, ଦଳଗତ କାର୍ଯ୍ୟ ଓ ବିଭିନ୍ନକ୍ଷେତ୍ରର ଦଳମାନଙ୍କ ସହ ମିଶିକରି କାମ କରିବାର ଶିକ୍ଷା ପାଇଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ନିଜର ଶିକ୍ଷାରେ ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିପାରିନଥିଲେ । ସେ ଗ୍ରେଡ ପଏଣ୍ଟ ଆଭରେଜ ସେ ତାଲିକାର ତଳଆଡୁ ତୃତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ରହି ନିଜର ସ୍ନାତକ ଶିକ୍ଷା ସମାପ୍ତ କରିଥିଲେ । ଏ ନେଇ ସେ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କୁ ମିଛ କହିଥିଲେ ଓ ଆଜିଯାଏ ବି ତାଙ୍କ ପିତା ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଜାଣିନାହାଁନ୍ତି । ସେ ତାଙ୍କର ପିତା ଓ ଜେଜେବାପାଙ୍କ ପାରମ୍ପାରିକ ଚିନ୍ତାଧାରାର ବ୍ୟତିକ୍ରମ ଥିଲେ ଓ IITରୁ ପାସ କରି ଉଚ୍ଚ ବେତନରେ ଚାକିରୀ କରିବାର ସ୍ୱପ୍ନ ନ ଦେଖି ସେ ୟୁରୋପରେ ଛ'ମାସ ବୁଲି ଫଟୋଗ୍ରାଫି କରିଥିଲେ ।
MIT ମିଡିଆ ଲ୍ୟାବ ସହ ପରିଚୟ
ଏହି ସମୟରେ ସେ MIT ମିଡିଆ ଲ୍ୟାବ ବିଷୟରେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲେ କିନ୍ତୁ ଏହା ଏକ ପାରମ୍ପରିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅନୁଷ୍ଠାନ ବୋଲି ତାଙ୍କ ମନରେ ଧାରଣା ହେଲା । ସେ ଜଣେ ବନ୍ଧୁଙ୍କ ଉପଦେଶ ମାନି ଏଥିପାଇଁ ଆବେଦନ କଲେ ଓ ୨୦୧୧ରେ ଯେତେବେଳେ ସେ ଜଣେ MIT ପ୍ରଫେସରଙ୍କଠାରୁ ଇଣ୍ଟରଭ୍ୟୁ ପାଇଁ ଡାକରା ପାଇଲେ ସେ ଅତିମାତ୍ରାରେ ଆନନ୍ଦିତ ହୋଇପଡିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମତରେ, ମୁଁ ଯେବେ ପ୍ରଥମେ ଏହି ଲ୍ୟାବ ଭିତରକୁ ଆସିଲି ଏହା ଏକ ସୁନ୍ଦର ଅନୁଭବ ଥିଲା । ମୁଁ ପ୍ରଥମେ ଭେଟିଥିବା ପାଂଚ ଜଣ ବ୍ୟକ୍ତି ଡିଜାଇନର, ଡାକ୍ତର, ଫଟୋଗ୍ରାଫର, ମ୍ୟାଟେରିଆଲ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଏବଂ ଇଂଜିନିୟର ଥିଲେ । ମୁଁ ସାରା ଜୀବନ ନିଜକୁ ଫଟୋଗ୍ରାଫି ଏକ କଳା ନା ବିଜ୍ଞାନ ବୋଲି ପ୍ରଶ୍ନ କରିଆସିଥିବା ବେଳେ ଏଠାରେ ସବୁକିଛି ଉଭୟର ସମନ୍ୱୟ ବୋଲି ଅନୁଭବ କଲି । ମୋ ମନରେ ସ୍ଵତଃ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିଲା ଯେ ଏସବୁ ପାଇଁ ଆମେ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଦେଶରେ ପାଇଥିବା ବେଳେ ଆମ ଦେଶରେ କାହିଁକି ନାହିଁ ।
ଏଠାରେ ସମସ୍ତେ ପ୍ରାୟ ତାଙ୍କ ଭଳି ହିଁ ଥିଲେ ଓ ସେ ଏଠାରେ ନିଜର ଘର ପାଇଲେ । ଏପରିକି ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଜୋଇଚି ଇଟୋ ମଧ୍ୟ ନିଜର ଏକାଡେମିକ କ୍ୟାରିଅର ଉପରେ ଏତେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇ ନଥିଲେ । ମାରୱା ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଥିଲେ ଯେ କି କିଛି କରିବା ପାଇଁ ପଚାଶ ବର୍ଷ ବୟସ୍କ ହେବା ଯାଏ ଅପେକ୍ଷା ନ କରି ଯୁବାବସ୍ଥାରୁ କିଛି ନୂଆ କରିବାର ପ୍ରୟାସରେ ଥିଲେ ।
MIT ମିଡିଆ ଲ୍ୟାବ ଇଣ୍ଡିଆ ଇନିସିଏଟିଭର ଆରମ୍ଭ
ସେ MIT ମିଡିଆ ଲ୍ୟାବ ଇଣ୍ଡିଆ ଆରମ୍ଭର ମୁଖ୍ୟ ହିସାବରେ ଭାରତକୁ ଫେରିଲେ ଓ ଏହାର ପ୍ରଥମ ଡିଭାଇନ କର୍ମଶାଳା ଆରମ୍ଭ କଲେ । ଭାରତରେ କେବଳ MIT ମିଡିଆ ଲ୍ୟାବ ଖୋଲିବା ତାଙ୍କର ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟ ନଥିଲା ବରଂ ଏହି ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ଏଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରାଇବା ସେ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଥିଲେ। ମୁମ୍ବାଇରେ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରଥମ କର୍ମଶାଳା ପାଇଁ ସେମାନେ ୩୦୦୦ରୁ ୪୦୦୦ ଆବେଦନ ପାଇଲେ ଓ ସେଥିରୁ ୨୦୦ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ମନୋନୟନ କଲେ ।
ଏହି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କୁ ପରିପ୍ରକାଶ କରିବାର ଏକ ଭିତ୍ତିଭୂମି ପ୍ରଦାନ କରି ସେମାନଙ୍କ ଡିଏନଏରେ ଏମ ଆଇ ଟି ମିଡିଆ ଲ୍ୟାବ ଭର୍ତ୍ତି କରିବା ହିଁ ଉଦେଶ୍ୟ ଥିଲା । MIT ମିଡିଆ ଲ୍ୟାବରେ ଏକ କଥା ଅଛି ଯଦି ତୁମେ କେଉଁଠାରେ ବି ନିଜକୁ ସ୍ଥାନିତ କରିପାରିଳ ନାହିଁ ତେବେ ତୁମେ ଏହିଠାରେ ହିଁ ନିଜକୁ ସ୍ଥାନିତ କରିପାରିବ ବୋଲି ମାରୱା ମତ ରଖନ୍ତି । ମାତ୍ର ପାଞ୍ଚ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ସେମାନେ ଇଂଜିନିୟର, କଳାକାର, ଡିଜାଇନରଙ୍କୁ ମିଳିତ ଭାବେ ୩୦ ଟି ପ୍ରକଳ୍ପରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାର ପାଇଲେ ଓ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନିରୁଦ୍ଧ ଶର୍ମା ନିଜର ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ଆଗକୁ ନେଇ ୨୦୧୧ରେ ଡ୍ୟୁସର ନାମକ କଂପାନୀ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କଲେ, ଯାହାକି ଦୃଷ୍ଟିହୀନମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଇଣ୍ଟେଲିଜେଣ୍ଟ/ସେନସୋରିଆଲ୍ ସହାୟତା ଡିଭାଇସ ତିଆରି କରୁଛି । ଶର୍ମା ବର୍ତ୍ତମାନ ଫ୍ୟୁଇଡ ଇଣ୍ଟରପେସେସ ଗ୍ରୁପ, MIT ମିଡିଆ ଲ୍ୟାବରେ ଅଧ୍ୟୟନରତ ।
ବର୍ତ୍ତମାନ ଓ ଉପରାନ୍ତ
ମୁମ୍ବାଇ ପରେ ଏହା ଦିଲ୍ଲୀ ଓ ବେଙ୍ଗାଲୁରରେ ମଧ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଏହାର କର୍ମଶାଳା ଖୋଲିଛି ଓ ଶର୍ମାଙ୍କ ପରି ଅନେକ ମେଧାବୀ ଛାତ୍ର ଏହି ଅନୁଷ୍ଠାନରେ ନାମ ଲେଖାଇ ଅନେକ କିଛି କରିବାରେ ପ୍ରଚେଷ୍ଟାରତ । ଏହା ଡିଜାଇନର, ଟେକନିସିଆନ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରର ପାରଙ୍ଗମ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ଏକତ୍ରିତ ଭାବରେ ଏବଂ ଦଳବଦ୍ଧ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାର ଏକ ସୁଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରି ବିଭିନ୍ନ ସମସ୍ୟାକୁ ଖୋଜି ବାହାର କରିବା ସହିତ ଏହାର ସମାଧାନ କରିବାକୁ ସୁଯୋଗ ଦେଇଥାଏ ବୋଲି ମାରୱା କୁହନ୍ତି ।
ମାରୱା ବର୍ତ୍ତମାନ MIT ମିଡିଆ ଲ୍ୟାବର ସହଯୋଗୀ ପ୍ରଫେସର ରମେଶ ରାଶକରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ କ୍ୟାମେରା କଲଚର ଗ୍ରୁପରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି । ସେ ଫଟୋଗ୍ରାଫି, ଟେକନୋଲୋଜି ଓ କଳା ପ୍ରତି ଥିବା ନିଜର ଭଲପାଇବାକୁ ଏକତ୍ରିତ କରି ନୂତନ ଉଦ୍ଭାବନ ପାଇଁ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ରତ । ନିକଟରେ ସେ ଏକ ଲାଇଟ ଫିଲ୍ଡ କ୍ୟାମେରା ଟେକନୋଲୋଜି ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି।
